Koninginnen: een Young Adult boek dat net niet volwassen genoeg is.

Boekgegevens: Blake, K. (2016) Koninginnen (1^e druk), Amsterdam, HarperCollins.

Thematiek

Op een mysterieus eiland worden drie zussen voorbereid op de dag dat ze koningin worden. Datworden ze alleen als ze eerst hun andere twee zussen doden en als ze hun persoonlijke mystieke gave op de dag van het Beltane feest aan het verzamelde volk kunnen laten zien.

Drie machtige politieke en religieuze partijen ondersteunen elk een van de zussen tijdens hun reis naar de macht. De vraag is aan wie elk van de zussen trouw gaat zijn. Aan eeuwen oude, maar wrede tradities, aan de liefde voor haar zussen of voor de liefde van een jongeman. En hoe zullen deze keuzes het lot van het koninkrijk bepalen?

Is dit een young adult boek?
Dit boek voldoet aan een aantal criteria die voor YA boeken worden gesteld. Iedere zus is bezig met  een duidelijk herkenbare zoektocht naar zichzelf en haar plaats in de samenleving. De schrijfster doet haar best om het boek “literaire diepgang (Ghesquière) mee te geven en slaagt daarin door in ieder geval geen moralistisch verhaal op te hangen. De strijd die plaatsheeft tussen goed en kwaad is niet op voorhand al beslecht. Elke zus maakt een ontwikkeling door en makt in de loop van dat proces  keuzes op basis van nieuwe inzichten, waardoor ze tijdelijk dichter tegen “het systeem” aan komt te staan, of er verder van af. Persoonlijke motieven als angst, wraak en liefde geven het geheel wat diepgang.

Door het ontbreken van een duidelijke “goed- fout” structuur past het boek wat mij betreft binnen het bereik van de YA boeken. Meer dan binnen de verhalen die voor adolescenten worden geschreven. Voor veel van hen zal het machtspolitieke element waarschijnlijk onvoldoende aansprekend zijn. 

Er is ook te weinig aandacht voor het ontdekken van het eigen lichaam, relaties met vrienden en vriendinnen en een interne worsteling over “wie ben ik, zoals jan van Coillie die beschrijft? In dit boek gaat het meer over “ben ik in staat wreed te zijn en het spel te spelen en zal ik het zelf wel overleven?”.

Ook omdat het avontuur, de beleving hier het persoonlijke overstijgt, past dit boek binnen de verhalen die voor young adults worden geschreven.

Persoonlijk waardeoordeel

In dit boek zijn herkenbaar de emotieve functie, de creatieve functie en de zingevende functie. De emotieve functie doordat de schrijfster haar best doet om de lezer mee te nemen en zich te verbinden met de verschillende hoofdrolspeelsters.
Dat doet ze door in de eerste persoon tegenwoordige tijd te schrijven en door bij elk van hen persoonlijke vraagstukken en problemen te beschrijven die ervoor kunnen zorgen dat er betrokkenheid ontstaat van de lezer bij de verhaalfiguur.

Wat in dat opzicht erg jammer is, is dat het verhaal bijna niet te volgen is. Allereerst door het enorme aantal bijfiguren dat over de pagina’s strompelt. Iedere machtige familie heeft tien bedienden, zes koks, achtentachtig vertrouwelingen en nog een paar huisdieren. Die hebben allemaal namen die niet te onthouden zijn. Laat staan dat je ze uit elkaar kunt houden.

Er zijn weinig momenten in dit verhaal waarbij je ècht kunt meevoelen met een hoofdpersoon. Waarbij er voelbaar iets diepers gebeurt, zoals in de scène waarin Katharina een jonge misdadiger moet doden door middel van gif (blz. 83 t/m 86). Dit is eigenlijk het enige moment waarop het verhaal iets van intimiteit en persoonlijke betrokkenheid oproept.

Mijn indruk is dat de schrijfster teveel verhaal in te weinig pagina’s heeft willen persen. Wellicht om haar lezers niet af te schrikken? Ik denk dat ze hiermee een kans mist, namelijk een uitgebalanceerd verhaal te schrijven dat boeit en begrijpbaar is.

Wat ook niet helpt is dat de vertaling van landstreken en eigennamen niet heeft plaatsgevonden. Die zijn allemaal nog in het Engels. En dat werkt in dit verhaal slecht. Als iemand zegt “we gaan naar het dogwood” (blz. 56) of naar sealpoint (blz. 112) levert dat een ongemakkelijk effect op bij mij als lezer. “Hondsbos” en “Walrusrots” zou bijdragen aan het gemak waarmee je jezelf kunt verliezen in het verhaal.

Wat dit boek wèl doet, is iets nieuws toevoegen aan het fantasy- genre. Een wrede machtsstrijd tussen drie jonge vrouwen die geen idee hebben waar ze in zijn belandt en die niet weten wie ze kunnen vertrouwen en waarom? Dat vind ik best een vernieuwende bodem voor een pakkende fantasy reeks. Helaas komt dat dus niet uit de verf.

Creatief is het ook. Zoals gezegd is het verhaal geplaatst in een “fantasy- setting”. Een onvindbaar eiland, geregeerd door een wrede godin en groepen bewoners met mysterieuze krachten. Van de krachten die mensen hebben, zijn er drie samenhangend (want te herleiden tot “energetische, magische krachten) terwijl de vierde (gifmengen) daar naar zijn aard buiten valt. Het verhaal verliest daardoor zijn geloofwaardigheid. Want waarom zou iemand in vredesnaam dagelijks grote hoeveelheden giftig voedsel willen eten?

Er is iets van de zingevende functie in dit boek terug te vinden. De lezer wordt impliciet uitgenodigd om een standpunt in te nemen. Wie is goed, wie heeft er gelijk? Tegelijkertijd wordt er geen duidelijk waardeoordeel uitgesproken. Hierin wordt de lezer volledig aan zichzelf overgeleverd, wat passend is voor YA literatuur.

Conclusie
Te veel in te weinig en daardoor een gemiste kans om een echt pakkend en waardevol boek te produceren dat recht doet aan de vernieuwingskracht die van dit verhaal had kunnen uitgaan.