Recensie van 'Binnenstebuiten' van Ruby de Witte door Janine Rietveld- Nefkens

Recensie van poëziebundel 'Binnenstebuiten' van de Witte, R. (2010). Van Holkema en Warendorf, Houten/Antwerpen.

Samenvatting

Het boekje van Ruby de Witte bevat 20 gedichten geschreven door een 16-jarige, waarbij als rode draad het onevenwichtige gevoelsleven van de puber wordt verwoord. De gedichten beschrijven uiteenlopende belevenissen die van alledag kunnen zijn: een observatie in een park, een overpeinzing over de toekomst, het laatste lesuur van de week of een donker gevoel in een sombere tijd.

Als ik uitga van de leesfasen van Coillie (2007) is deze bundel met name geschikt voor adolescenten. De hoofdpersoon in de gedichten, tevens de schrijfster, is op zoek naar zichzelf en laat de confrontatie zien met haar persoonlijke twijfels en emoties. 

Daarbij wil ik wel opmerken dat ik de gedichten met name voor bepaalde typen pubers herkenbaar acht. Het zal een doelgroep aanspreken die bewuster met hun pubertijd of met thema's van de pubertijd omgaat en bewuster in de wereld staat. 

Een mooi voorbeeld hiervan is het gedicht 'Kon ik maar iets doen' (blz. 25). Hier wordt heel mooi de wisselwerking van de puber weergegeven die zich enerzijds heel erg bewust wordt van wat er in de wereld gebeurt, maar het ook nog heel erg op zichzelf betrekt. 'Die dag zag ik iets ergs' (regel 1), 'en ik voelde me schuldig' (regel 4) en ‘Misschien kwam die ramp wel deels door mij’ (regel 7-8).  De schrijfster laat hier haar vermogen tot zelfreflectie zien, wat nogmaals onderstreept dat de gedichten geschikt zijn voor jongeren in de fase van de midden-adolescentie. 

Sommige gedichten zijn aangrijpend, omdat ze zo raak zijn verwoord en herkenbaar zijn. Zoals het gedicht 'De regel van onsterfelijkheid' (blz. 38-39). 'Een meisje uit onze buurt is laatst zomaar overreden' (strofe 4, regel 1-2), hier lees je de clash met de realiteit. Het puberbrein dat roept 'mij kan niks overkomen', zoals strofe 7 duidelijk maakt: ‘Ons zal dit echt niet gebeuren, al wordt het tegendeel zo vaak bewezen, de dood zullen wij niet vrezen.’ Of: 'Ons zal het echt niet gebeuren' (strofe 8, regel 1): de gemiddelde puber waant zich inderdaad onsterfelijk, je denkt dat je alles kunt en je durft alles en zoekt grenzen op. Versus de pijnlijke bewustwording dat het de realiteit is dat iemand dood kan gaan en je je hiertegen wil verzetten: ‘Want kinderen van onze leeftijd horen nog niet dood te gaan, al doen we er soms alles aan.’ (strofe 9).

De schrijfster is er in mijn optiek absoluut in geslaagd haar bundel zo te schrijven dat ook ouders en iedereen die direct betrokken is bij opgroeiende adolescenten, worden aangesproken tot de inhoud van haar gedichten. Ze slaat een mooie brug die het mogelijk maakt om op een heel toegankelijke manier je te verplaatsen in het puberbrein.

De bundel leent zich ook uitstekend voor activiteiten in de klas, en dan met name als onderdeel van mentorlessen en lessen die betrekking hebben op de sociaal emotionele ontwikkeling. Zo kan naar een bepaald gedicht uit de bundel worden toegewerkt, door vooraf een thema aan te snijden, maar ook kunnen leeservaringen worden uitgewisseld nadat iedereen één bepaald gedicht heeft gelezen. De thema's in de bundel zullen actueel blijven en dus kan de bundel blijvend een bron van inspiratie zijn voor de inhoud van lessen.

De stijl van de gedichten is wisselend, zo rijmt het ene gedicht wel en de andere niet, heeft het ene een fijn cadans en ontbreekt dat bij een ander, maar de gedichten spreken zo enorm aan, dat je blijft doorlezen tot je ze alle 20 hebt gelezen, om vervolgens weer vooraan te beginnen ,omdat je ze helemaal tot je wil nemen.

Janine Rietveld