zondag 16 september 2018

Recensie van 'De zee zien', van Koos Meinderts, door Kristel Derksen

Recensie op het boek: Meinderts, K. (2015). De zee zien. Utrecht: Uitgeverij De Fontein 

"Mijn vader vertelde me wat ik als eerste van iedereen wist, eerder nog dan Jans ouders. 'Jan is dood.' 'Wat?!' riep ik. 'Wat?!' Ik speelde het zo overtuigend dat ik wist dat er geen weg meer terug was. De rest van mijn leven zou ik moeten blijven volhouden dat ik van niks wist." (p. 7)

De zee zien  speelt zich af in het jaar 1959. Het gaat over een jongen, Kees, welke bevriend raakt met Jan. Over de vriendschap blijft Kees twijfelen: wil Jan echt mijn vriend wel zijn? En: wat is vriendschap? In het verhaal krijgt Kees daar steeds meer een beeld bij. Daarnaast is Kees dol op Marijke, de zus van Jan. Kees heeft alleen totaal nog geen ervaring met meisjes en merkt dat Jan ook met Marijke experimenteert. Uiteindelijk, door een nare gebeurtenis, ziet Kees zijn vriend dood neervallen. Het geheim blijft jaren geheim, ook na de sloop van de plek des onheils. Na jaren komt Kees Marijke weer tegen. Kan hij zijn geheim nu wel aan haar vertellen?




"Ik kon moeilijk vertellen dat een jongen mij een beuk voor mijn kop had verkocht omdat hij vrienden met me wilde worden. (...) Wilde ik dat wel, vrienden met hem zijn?" (p. 34)
De twijfels over de vriendschap en het feit dat het gebaseerd is op een waargebeurd verhaal, zorgen ervoor dat er veel aspecten uit het boek herkenbaar, dan wel levensecht zijn. Meinderts zet de lezer aan het denken: is deze vorm van vriendschap wel echte vriendschap?

Daarnaast grijpt het verhaal je aan. De daadwerkelijke gebeurtenis die leidt tot de dood van Jan wordt heel nauwkeurig beschreven, maar laat wel ruimte voor de eigen beeldvorming hiervan. Het verdriet van Kees, de onwetendheid van alle andere personages in het boek en uiteindelijk de terugblik na jaren, grijpen de lezer vast.
"Jan zag me staan. Hij riep iets, ik kon niet verstaan wat. Ik kan de zee zien, zou hij dat hebben geroepen?" (p.113)

Het verhaal is makkelijk te volgen, zet je aan het denken bij de spannende gedeeltes, zoals het zoenen met Marijke en de reactie van Jan daarop, wanneer Kees hem dat verteld.
"'Was het goed?' vroeg hij. 'Wat bedoel je?' 'Het zoenen, was het goed?' 'Het was heerlijk.' 'Mooi,' zei Jan. 'Heb ik niet voor niks met haar geoefend. Zullen we gaan?'" (p.110)

Het boek zorgt ook voor ontspanning, door sommige 'kort-door-de-bochtuitspraken', zoals het puberende brein van Kees. Zijn lasten worden afgelost met lusten, welke soms voor hilariteit zorgen.
Zo zat ik dit boek op de bank te lezen, en uit het niets begon ik hardop te lachen. De ietwat 'seksistische' gebeurtenissen omtrent de gedachten en lusten van Kees stonden er ook in vermeld.
"Haar jurk, geel als de zon, liet haar knieën bloot en gaf een stukje van haar bovenbenen prijs. Ik had zin om mijn tanden erin te zetten en haar zachtjes te bijten. (...)  Nee hè? Niet nu! Ik voelde dat ik een stijve kreeg, ging verzitten, hield mijn handen voor mijn kruis en begon etiketten te lezen op de medicijnflessen boven te toonbank." (p. 70)

De zee zien is een gemakkelijk te lezen boek. De zinnen zijn kort, de taal is duidelijk, weinig abstract. Gedachten en gezegden worden uitgeschreven, er wordt niets achtergehouden. De uiteindelijke bedoeling van het verhaal, het moraal, is wel op diverse manieren in te vullen. 

Het boek sluit goed aan bij de adolescentiefase (vanaf 15 jaar).
De schrijver praat vanuit de ik-vorm (Kees). De gebeurtenissen worden beschreven in de verleden tijd. De hoofdpersoon, Kees, is op zoek naar zijn eigen identiteit, hij is nog onzeker over zijn lijf en vriendschappen, over zijn relatie met Marijke, de zus van Jan, en weet niet goed wat hij wilt. Het verhaal heeft een open einde, maar op diverse plekken tijdens het verhaal ook wat ruimte voor de invulling van een mening van de lezer. Daarnaast is er aandacht voor psychologische beweegredenen van zowel de hoofdpersoon (Kees) als zijn vriend Jan. Tot slot komen diepere levensvragen op het gebied van verzwijgen, ervaringen en seksualiteit aan bod. Dit boek zet je echt aan het denken.


1 opmerking:

  1. Goede recensie. Alinea drie had je wat beter kunnen inleiden. Variatie in argumentering.

    BeantwoordenVerwijderen