Recensie Poëziebundel 'Chatbox', van E. Van de Vendel door Karen Langens

Van de Vendel, E. (2006). Chatbox: De gedichten van Tycho Zeling. Amsterdam: Querido’s Uitgeverij BV.

Korte samenvatting
Chatbox is geschreven door Edward van de Vendel. In enkele boeken van hem is Tycho Zeling de hoofdpersoon. In deze poëziebundel zijn de gedichten gepresenteerd die Tycho schreef over vuur, verliefdheid, erotiek, de onlinewereld en de stad.

Waardeoordeel
De poëziebundel chatbox bestaat uit 30 korte gedichten. Al deze gedichten worden beschreven vanuit de hoofdpersoon Tycho. Je kunt dit niet uit de gedichten halen, maar dit wordt beschreven op de achterkant van het boek. Door het lezen van de gedichten wist ik wel dat het om een mannelijke hoofdpersoon ging. De manier zoals hij vergelijkingen maakt over zichzelf en de wereld gaf mij het gevoel dat het om een jongen ging. Dit is een gevoel want er wordt nergens vanuit de hij-vorm geschreven. De belangrijkste persoon waar deze gedichten over gaan is een meisje/vrouw. Zij wordt tevens niet bij naam genoemd of beschreven. Enkele gedichten gaan over een meisje dat moet opletten op straat. (blz. 16 Meisje in de supermarkt). Verder wordt de persoon als het omschreven. Door de enkele gedichten gericht op een vrouw maak ik de invulling dat de schrijver (een man) verliefd is en verlangens heeft voor de hoofdpersoon van het gedicht (een vrouw). Doordat de gedichten over dezelfde personen gaan heeft het een samenhangend geheel en kun je de gedichten aan elkaar koppelen. Zo wordt het een echt verhaal in plaats van een boek met losstaande gedichten.

De gedichten bevatten gevoelens en situaties die levensecht zijn, maar worden in een andere context omschreven. Zo vergelijkt Tycho zichzelf met een stripfiguur en een voorwerp.
Blz. 9. Welkom – wij zijn eenden. We klateren neer in dit water in plukjes van drie, vier tegelijk, het is druk. Mij naam is hier dus Donald Duck, maar mijn gesnater kun je nog niet kennen.
In dit gedicht identificeert Tycho zich met Donald Duck. Het gedicht is genaamd Chatbox en gaat over het praten met elkaar, maar waarbij je elke dag weer een andere identiteit aanneemt. Mensen komen en gaan in een chatbox en de echte IK van deze mensen leer je niet kennen. (…) Als ik nu op exit druk, dan vlieg ik op. Oftewel als ik nu stop met dit programma, dan is mijn IK van die dag weer weg. Het verhaal komt levensecht over. Als je de link met de chatbox kan leggen, zie je de chatbox voor je. Het is dan levensecht beschreven.


In een ander gedicht vergelijkt Tycho zichzelf met een thermometer. Blz. 24. Ik ben een thermometer. Er springen fakkelvogeltjes vanuit hun handen naar hun ogen naar hun strak gelakte haar, er gloeit gevaar onder hun kronkeltongen, fonkeljongens zijn ze, met een lijf dat loeit, want iedereen staat in de fik. Door de regels, met een lijf dat loeit, ik sta in de fik, denk ik dat hij het proces omschrijft dat zijn hormonen door zijn lijf gieren. Hij is verliefd en voelt zich warm van binnen. Hij weet zich geen raad met deze gevoelens. Aan het einde van het gedicht zegt hij: ik wil niet heter, ik wou dat ik mijn eigen tijd voorbij was, dat ik oud was, rustig, koud. De zinnen zetten mij aan het denken hoe de jeugd zich voelt. Ik probeer hierbij een verband te leggen tussen de jeugd in mijn klas en de jeugd in het boek. De hormonen en gevoelens die deze leerlingen hebben en de onraad die daarbij gepaard gaat. Ik vraag me af wat ik als leerkracht voor ze kan betekenen. Het zet me aan het denken hoe ik deze jongeren weer ‘koud en rustig’ kan krijgen.

Het mooiste stukje vind ik het gedicht op blz. 38 genaamd: Lach naar me (stalkerslied). In dit gedicht zit een mooie opbouw, structuur en vorm. Er is een duidelijke eindrijm waardoor het voor mij ook echt aanvoelt als dicht en poëzie. Tevens hebben de zinnen een betekenis, zijn de woorden tastbaarder en beter te begrijpen waardoor dit gedicht mij het meeste aanspreekt.
Doe je aan lidmaatschap? Dan schrijf ik me in. Graag het totaalpakket, voor het hele gezin.
Ik ben al verzekerd. Tegen jou. Tegen claims. Ik ken al je codes, je tricks en je games.

Het boek is geschreven voor Young Adult. Hier ben ik het mee eens. Ik vind het absoluut geen jeugdboek. Enkele gedichten gaan over bloot en het verlangen naar erotiek. Onderwerpen die voor de jeugd nog te vroeg zijn.
Blz. 20 Ik sta hier klaar met gekantelde kussen, dus kleed jij je uit? Dan schuif ik ertussen.
Ik zou het dus afraden om het te laten lezen aan de jeugd. Dit boek valt binnen de categorie literatuur. De schrijver is origineel, de gedichten hebben diepgang. Er is op een bijzondere wijze gespeeld met woorden en zinnen. Tevens hebben de gedichten onderling met elkaar te maken. Het boek zet je aan het denken over de diepere betekenis. Je vraagt je af welke vergelijking en overeenkomst de abstracte zinnen hebben met de werkelijke wereld. Als een lezer van 15+ opzoek kan en wil gaan naar de diepere betekenis van deze gedichten, dan zou ik het zeker aanraden. Is een lezer opzoek naar een poëziebundel met eenvoudige rijm en concrete zinnen dan is het boek niet geschikt.