Recensie van 'Afblijven', van Carry Slee, door Stef Hummelink

Slee, C. (1996). Afblijven. Pimento: Amsterdam.

Afblijven is een verhaal over de gevaren van drugs, groepsdruk en vriendschap. Een clubje vrienden, allen pubers, bespreken dagelijks hun avonturen in de pauze. Melissa, het mooiste meisje van het clubje, is gevraagd om in een clip te dansen. Het is een droom van Melissa. Jordi, die stiekem verliefd is op Melissa, steunt haar volledig. Maar vanaf de eerste repetitie hebben de dansers een slechte invloed op Melissa. Onder aanvoering van Jim, één van de dansers, neemt Melissa haar eerst hijsje van een joint. Ze wordt meegezogen in het drugsgebruik van de dansers en vergeet de gevaren. Haar dansdroom verandert langzaam in een nachtmerrie. Een nachtmerrie die eindigt in het ziekenhuis. Uitgedroogd van de XTC, maar met trouwe vriend Jordi aan haar zij.

Het boek is één grote waarschuwing van 159 pagina’s voor pubers in de jaren ’90. Met de opkomst van housefeesten en de gabbercultuur worden drugs mainstream in die tijd. Carry Slee laat met ‘Afblijven’ de gevolgen zien van drugsgebruik. Slee laat je uitgebreid kennismaken met de hoofdpersonen. Iedere jonge lezer kan zich wel met één van de hoofdpersonen identificeren. Het is een confronterend boek dat drugsgebruik niet romantiseert. Er wordt een realistisch beeld geschetst. Met deze harde confrontatie slaagt Slee erin om de jonge lezer te waarschuwen. “We kunnen nog niks met zekerheid zeggen. De een komt erdoorheen de ander niet.” Dus niet denkt Jordi. Zeg het nou maar eerlijk, Melissa komt niet meer bij. Ze gaat dood.” (p146) Een passage uit het boek dat alles zegt. Zelfs de dood wordt niet geschuwd, want dit is de bikkelharde realiteit. Drugs kunnen dodelijk zijn.

Slee creëert levensechte personages in ‘Afblijven’. Handelingen worden gedetailleerd beschreven en de jonge lezer leert de personages uitgebreid kennen alvorens het spannende verhaal begint. Deze lange inleiding kan wat saai overkomen, maar is noodzakelijk om de personages helder te schetsen. “Hij doet het, hij wil verkering! Schreeuwt ze bij de deur. Echt Fleur, die maakt het niks uit dat de halve school kan meegenieten. ‘Wat denken jullie….?’ Schettert ze door de ruimte heen. ‘Hij wou mij ook mee uit vragen. Nou, hoe vinden jullie dat?’ ‘Jullie voelen elkaar helemaal aan.’ Kevin trekt er een zweverig gezicht bij.” (p18) De eerste dertig pagina’s van het boek bestaan uit zulke gesprekken. Typische pubergesprekken. Voor de doelgroep misschien juist heel interessant, maar voor mij als 28-jarige docent Nederlands was het even doorbijten.

Voor kinderen vanaf twaalf jaar zou het verplicht moeten worden opgenomen in het opvoedpakket. Waar ouders het soms lastig vinden om over drugs te praten, is ‘Afblijven’ vanaf bladzijde één duidelijk: drugs zijn voor losers. Het boek zet de jonge lezer aan het denken en beschrijft letterlijk wat drugs doen met mensen. “Het is Melissa. Jordi herkent haar bijna niet. Ze ziet eruit of ze van een andere planeet komt.  Als hij naar haar ogen kijkt, weet hij het zeker: ze heeft XTC geslikt.” (p70). 

In het boek wordt nog over guldens gesproken, verdwalen Jordi en Melissa, omdat ze nog geen Google Maps hebben. Maar de boodschap van het boek is zelfs twintig jaar later nog relevant. Slee is erin geslaagd om een tijdloze klassieker te schrijven.