Filmrecensie Oorlogswinter van Jan Terlouw

Filmrecensie  - Oorlogswinter naar het boek van Jan Terlouw door Agnes Veerman- de Vries

Titel van de film: Oorlogswinter

Jaar van verschijning: 2008
Regisseur: Martin Koolhoven

Hoofdrolspelers: Martijn Lakemeier (Michiel van Beusekom), Yorick van Wageningen (Oom Ben), Melody Klaver (Erica van Beusekom) en Jamie Campbell Bower (Jack)

 

 

 

Beschrijving van de film:

Het verhaal speelt zich af in de winter van 1945. Het is de laatste winter van de oorlog, het is koud en er ligt sneeuw. Michiel is 14 jaar oud en zoon van de burgemeester van een klein dorpje ergens in de buurt van Zwolle vlakbij de IJssel. Michiel krijgt een geheime brief van zijn buurjongen Dirk die hij aan Bertus moet geven. Dirk wordt opgepakt door de Duitsers en als ook Bertus wordt opgepakt besluit Michiel zelf de brief te openen en lezen. Hij vindt er coördinaten van een geheime plek in het bos waar een Engelse soldaat zit ondergedoken. Michiel gaat er zelf heen en vindt Jack, die zwaar gewond is aan zijn been. Michiel besluit Jack te gaan helpen om te ontsnappen uit zijn schuilplek en veilig de IJssel over te brengen.

 

Waardeoordeel

Het is al even geleden dat ik het boek heb boek gelezen, maar ik herinner me dat ik het in een adem uit las. Daarom was ik ook benieuwd naar de film. 

De film is grotendeels opgenomen in een bos waar veel sneeuw ligt. Dit geeft een koud, winters en 'unheimisch' beeld. Het verhaal wordt weergegeven vanuit Michiel. Zijn emoties en het steeds weer afwegen van goed en kwaad spelen een grote rol.
Het begint al met het vertrouwen in zijn vader. Als burgemeester van het dorp kiest de vader van Michiel geen partij, hij is bevriend met iedereen. In Michiel zijn ogen ook Duitsers en NSB'ers. In de film spreekt hij hier niet over met zijn vader. Zo geloofwaardig als de film lijkt, vind ik het bijzonder dat er niet gesproken wordt in het gezin over gevoelens en goed en kwaad. Terwijl de blikken er wel zijn tussen de verschillende personages, blijft het hierbij. Michiel praat bijvoorbeeld niet met zijn vader over dingen die hij ontdekt. Een buurman die NSB'er is en waarvan zijn vader wel een geschoten konijn aanneemt, papieren en een geweer die hij vindt in de koffer van oom Ben....

De rol van Michiel wordt goed weergegeven. Ondanks dat hij pas 14 is, is hij behulpzaam, eigenwijs en neemt hij ook risico's. Hij is erg loyaal naar Jack toe. Vertelt hem bijvoorbeeld pas veel later dat zijn vader zichzelf heeft opgeofferd en is doodgeschoten door de Duitsers ter compensatie van de Duitse soldaat die gevonden is in het bos. Daarvan weet Michiel dat Jack dat heeft gedaan, maar hij vertelt dat aan niemand. Als kijker maakt dat ook wel verwarrend vind ik. Aan de ene kant is het heel loyaal van Michiel naar Jack toe, aan de andere kant offert hij zijn eigen vader op en vertelt het aan niemand. Als kijker vraag je je af hoe je dat kunt als puber. Aan de andere kant is er het besef dat het een puber is in oorlogstijd.

 

De muziek in de film maakt het verhaal op de goede momenten nog spannender. Zeker de scène waarin Michiels vader wordt doodgeschoten. Door de combinatie van muziek en het vertraagd opgenomen beeld van Michiel die voor zijn eigen ogen ziet dat zijn vader wordt neergeschoten maakt dat je als kijker er zo in wordt meegezogen, dat je er zelf tranen van in je ogen krijgt.

 

 

Een aantal aspecten in de film zijn anders weergegeven dan dat ik me uit het boek herinner. Het begint met het briefje van Dirk dat Michiel krijgt. In de film worden hier alleen de coördinaten van de schuilplek op aangegeven, terwijl er in het boek een uitleg over de plek wordt gegeven. 

Een ander verschil is dat Jack in de film geen neppaspoort krijgt, geregeld door oom Ben. In de film belooft oom Ben Jack te helpen over de IJssel te komen. Erica (zus van Michiel die verpleegster is) zal hem daarbij helpen. Een derde verschil is dat wanneer Michiel erachter komt dat oom Ben een verrader is, hij hem zelf doodschiet, terwijl oom Ben in het boek om het leven komt door een explosie van munitiewapens.

 

Tot slot:

De leeftijdscategorie voor deze film vind ik lastig. De film is geschikt vanaf 12 jaar.

Wanneer je kijkt naar de leesfasen van Jan van Coillie is 12 plus een logische keuze: Michiel is een jongen op zoek naar zichzelf. Ook spelen de confrontaties met eigen emoties een rol. Zo wordt hij in het verhaal bijvoorbeeld gedwongen zijn eigen paard dood te schieten. Ook de confrontatie met de dood die steeds terugkomt is indrukwekkend.  In de klas hoorde ik dat veel kinderen de film al hebben gezien, terwijl zij nog geen 12 zijn. Ik denk zeker dat een goede voorbereiding belangrijk is bij deze film wanneer je gaat kijken met kinderen jongeren onder de 12. Er komen afschuwelijke en gruwelijke beelden van de oorlog boven, die waarschijnlijk nooit zullen wennen