donderdag 4 oktober 2018

Recensie gedichtenbundel 'Gedichten van de broer van Roos' van Tim Hofman

Tim Hofman, 2017, Gedichten van de broer van Roos, Amsterdam: Tim Hofman en Meulenhoff Boekerbij bv

'Gedichten van de broer van Roos' is een gedichtenbundel van de hand van verslaggever, presentator, blogger, dichter en columnist Tim Hofman, die vaak onder het pseudoniem debroervanroos werkt.
Zijn bundel bevat 71 gedichten die voor een groot deel gaan over het proberen te overwinnen van de moeilijkheden in het leven en de zin van het bestaan.

Door het lastige taalgebruik en de thematiek van Hofman's gedichten zou ik de bundel niet integraal in de onderbouw laten lezen. Wel zitten er een 30-tal vrolijkere, korte  en vaak humoristische gedichtjes in die voor de leerlingen die geïnteresseerd zijn in taal in klas 2 en 3 een leuke uitdaging kunnen zijn. Hofman gebruikt in zijn korte gedichtjes vaak gebruik van woordspelingen die deze talige leerling zeker zal kunnen waarderen. Homofone klanken schroomt hij niet en deze tref je zelfs in het Engels of Frans aan in zijn gedichten, zei het op eenvoudige wijze, zoals in het gedicht Glimlove.


You make
me smile.


I laugh

you.
Uit: Tim Hofman, Gedichten van de broer van Roos, pagina 58

In de titels van Hofman's gedichten tref je vaak ook al woordspelingen en taalvariaties aan, waaruit blijkt dat de auteur veel met taal bezig is geweest. Denk hierbij aan titels als Eggte liefde (pag. 32), Slowmoseksueel (pag. 25) en Suïcizijderups (pag. 84). Je zou hier in een onderbouwklas zelfs ook een leuke lesopdracht aan kunnen koppelen, waarbij leerlingen zelf ook een titel van een gedicht verzinnen door twee woorden te combineren en ze misschien zelfs wel het gedicht zelf laten schrijven.
Een ander element dat een onderbouwleerling, maar de bovenbouwleerling zeker aan zal spreken is de variatie in typografie bij een vijftal gedichten in de bundel. De meest opvallende hierbij is het gedicht Marketingplan van een timmerman (pag. 34), waarbij de tekst verticaal op de twee pagina's staat geschreven en het in de vorm is gegoten van een groot kruis. In dit gedicht beschrijft Hofman hoe Jozef de timmerman vol trots houten kruizen maakt, maar uiteindelijk zijn eigen zoon aan een van de kruizen ziet hangen.
Dit leert de leerling wel met andere ogen naar bepaalde zaken te kijken.
De overige vier gedichten met bijzondere typografie zijn een stuk luchtiger en eenvoudiger.
Zo bestaat het gedicht Egocentrie (pag. 60) slechts uit 9 letters die op een slimme manier zijn geordend.

j   i   j
i   k  i
j   i   j

Uit: Tim Hofman, Gedichten van de broer van Roos, pagina 60

De geoefende leerling zal hier uiteindelijk ook kunnen begrijpen dat alles om de 'ik' draait, die centraal staat in het gedicht.
Een knap staaltje vernieuwend dichtwerk is ook te vinden in het gedicht, of moet ik zeggen de gedichten Eenzaam, twee samen, pagina 23, waarin Hofman twee afzonderlijke gedichten naast elkaar heeft geschreven, die samen ook gecombineerd kunnen worden tot één geheel. Daarbij is geschreven, tussen haakjes, '(drie gedichten over een eenzame man met een ego voor twee).' Dit gedicht is qua taalgebruik en vormgeving wat gecompliceerder, waardoor ik het vooral voor 15+ beter geschikt vind.
De thematiek van een groot aantal gedichten is zodanig zwaar van aard dat ik het merendeel van de gedichten het best beschikt vind voor de jong-volwassen leerlingen. Zo beschrijft Hofman in een drietal gedichten over problemen die hij heeft gekend in zijn jeugd bij zijn familie (herkenbaar aan de toevoeging (fictie) achter de titel, pagina's 7, 44 en 46). Deze gedichten zijn zwaarder van aard en zou ik dus niet snel aan een brugklasleerling voorleggen. Als voorbeeld de opening van het gedicht Mijn ex-vriendin had anorexia en ik had daar last van (fictie), (pag. 7)

Terwijl jij calorieën telt
en weer prevelt van te veel

raakt je geest verder bekneld
in wat je lichaam niet meer wil.
Uit: Tim Hofman, Gedichten van de broer van Roos, pagina 7

Ziekte keer vaker terug als onderwerp in zijn gedichten en zo komen we ook zijn voormalige drugsproblematiek, depressies, dood en overspel tegen als thema's van gedichtjes. Dit kan dus zwaar worden opgenomen door de jonge leerling die daar nog niet mee in aanraking is gekomen of juist net meer is geconfronteerd en daar nog niet zo goed mee om kan gaan.
Voor de bovenbouwleerling wordt het zware geschut wel afgewisseld met de luchtigere gedichten, beeldende gedichten en woordgrappen, waardoor de bundel integraal zeker op een boekenlijst van een leerling in havo 5 of vwo 6 kan verschijnen. Zelf heb ik de bundel met plezier gelezen en zal ik hem zeker aanraden aan mijn leerlingen.








1 opmerking: